Personificaties van Geloof, Hoop en Liefde op Zaanse klok (1678).
Midden voor: het wapen van Wormerveer; Belhek
Rechts: het wapen van Amsterdam
Vaak worden er vragen gesteld over de betekenis van versieringen op antieke klokken zoals de Zaanse wandklok. Veel van deze beeltenissen kennen een religieuze, mythologische of heraldische oorsprong. De Zaanse klok beleefde zijn bloeitijd in de Hollandse Gouden Eeuw. Daarom kent de vormgeving elementen ontleend aan de bouwstijlen van zowel de Hollandse Renaissance als de Barok. Zo is de wandplank vaak uitgezaagd in de contouren van Renaissance gevels. Het uurwerk en de uurwerkkast bevat vaak spiraalsgewijs gedraaide of getorste hoekzuilen. Deze sierlijke pilaren zijn ontleend aan de barokke bouwkunst.
Bekijken we de wijzerplaat, dan is de cijferring vaak omringd door gevleugelde engelkopjes, cherubijntjes genaamd. De opengewerkte gegoten messing belhekken bovenop de kast laten doorgaans heraldische en symbolische figuren zien. Ter weerszijden van de meeste Zaanse klokken zijn tussen klimmende leeuwen de wapenschilden van Amsterdam (drie Andreaskruisen) en Alkmaar (stadstoren) aangebracht, voorzien van het randschrift “Nu elck syn sin” (een verwijzing naar de aanspraak op godsdienstvrijheid). Voorop prijkt doorgaans het wapen van de gemeente waar de klokkenmaker werkzaam was. Een bekend centrum was onder meer Wormerveer.
Dit wapen wordt normaalgesproken omringd door personificaties van Christelijke en andere deugden. Tot de meest voorkomende behoren personificaties van Geloof, Hoop en Liefde. Zij worden uitgebeeld door vrouwenfiguren met verschillende attributen: Een kruis en een vogel voor het geloof, een anker voor de hoop en een moeder met kinderen voor de liefde. Er bestaan twee verschillende versies van dit bekende belhek. Bij de vroegste dragen de vrouwenfiguren het traditionele Hollands kostuum met doopsgezinde kap. Daarnaast is er een versie waarin de vrouwenfiguren gehuld zijn in meer klassieke gewaden.
Aan de klassieke mythologie ontleend zijn de massieve messing figuren die de bel bovenop de klok bekronen. Een favoriete figuur is de klassieke reus Atlas, drager van het hemelgewelf, zoals we die kennen van het Paleis op de Dam in Amsterdam. De sterrenhemel symboliseerde sinds mensenheugenis de kennis van de voortgang van de tijd. Bovendien was de kennis van het firmament van groot belang voor de scheepvaart, die in de Hollandse Gouden Eeuw mondiale vormen aannam. Minerva vormt een goede tweede als belbekroning op Zaanse klokken. Deze krijgsmaagd was niet alleen de Romeinse godin van de wijsheid; Ze vertoonde in haar wapenrusting ook grote gelijkenis met de Hollandse stedenmaagd.