Het is begin december, de vrieskou komt het land in, de maan schijnt door de bomen en menig makker produceert nog wild geraas . Dat doet natuurlijk denken aan… Willem Barentsz. Tijdens zijn rampzalige tocht naar Nova Zembla in 1596 nam hij ook een balansklok mee aan boord. Toen het schip in augustus vast kwam te zitten in het ijs, en zijn bemanning vervolgens het ´Behouden Huys´ als onderkomen bouwde, kreeg ook de klok daarin een plekje. Maar die zou niet zo heel lang de tijd gaan aanwijzen, want ondanks de kachel vroor de klok op 3 december vast, weten we uit het dagboek van bemanningslid Gerrit de Veer.
Vanaf dat moment moesten de mannen een zandloper gebruiken om de tijd te meten – en die moest elk half uur worden omgedraaid. Doordat het overdag donker bleef tijdens de Poolnacht – die duurde van 3 november tot en met 8 februari – moeten ze op een gegeven moment niet meer hebben geweten of het nu dag of nacht was. Hoe het hen te moede was, kunnen we afleiden uit deze notitie van 8 januari 1597: “Men conde doen altemer beghinnen te sien ende te mercken deurt licht vanden dagh, twelck vermeerderde, dat de Son in zijn werderom keeren was nae ons toe, welcke ghedachtenisse ons niet weynich verheughde.”
De in 1871 teruggevonden klok uit het Behouden Huys is vandaag de dag natuurlijk te bewonderen in het Rijksmuseum (foto, ca. 1975). Maar uiteraard hebben klokkenbouwers zoals wijlen Jan Pool en Cees Wijnberg ook zeer fraaie replica´s van de Barentszklok gemaakt. Laatstgenoemde publiceerde zelfs een handleiding met werktekeningen om de klok helemaal zélf te bouwen. Je vindt die in de (web-)winkel van ons museum .