De staande klok van Steven Huijgens

- 0 reacties
De trotse conservator voor de staande klok van Huijgens (Dagblad Zaanstreek, 25-06-2009)

Nee, familie van de beroemde uitvinder van het slingeruurwerk was Steven Huijgens (1653/1654-1720) niet. Maar hij had natuurlijk wel zijn naam mee! Steven Huijgens behoorde tot de eerste vervaardigers van staande klokken in het Amsterdam van de late 17e eeuw. Huijgens werkte achtereenvolgens aan de Kalverstraat en de Singel en schopte het zelfs tot stadsklokkenmaker. In die tijd was stadhouder Willem III tevens koning van Engeland. Hij was gehuwd met de Engelse prinses Mary Stuart en hield afwisselend hof op Paleis Het Loo en in een van zijn Engelse paleizen. De vormgeving van de staande klok in de collectie van het Museum van het Nederlandse Uurwerk sluit helemaal aan bij de hofstijl van Willem en Mary. De klok is opgenomen in het chronologisch overzicht van tijdmeting in Nederland onder de titel “De IIIIe Dimensie”.

Paleis Het Loo (gravure door Romeijn de Hooghe) (RMA)

De staande klok werd na de introductie van het slingeruurwerk door Christiaan Huygens in Engeland ontwikkeld. De mode waaide als nel over naar Holland, waar Engelse klokkenmakers als Fromanteel en Norris klokken naar Engels model verkochten. Amsterdamse makers als Steven Huijgens en Pieter Klock speelden handig in op deze trend. De kap van de statige met notenhout gefineerde klok wordt bekroond door een kunstig gestoken kuif. Rondom de door Huijgens gesigneerde cijferring zijn vier messing hoekstukken aangebracht in de vorm van sierlijke cherubijntjes. De wijzerplaat zelf is naar voorbeeld van de Haagse klokken bekleed met fluweel.

Het uitzonderlijke uurwerk van de staande klok van Huijgens

Het uurwerk is echter hoogst uitzonderlijk voor een dergelijke klok. Naar Engels voorbeeld werd een circa een meter lange secondeslinger via een ankergang verbonden aan het uurwerk. In tegenstelling tot het gangbare platine-uurwerk (waarbij de assen tussen twee messing platen zijn ingeklemd) koos Huijgens voor een uurwerk in de traditie van de Hollandse wandklokken. Hierbij zijn de assen voor de raderen geplaatst tussen messing strippen en worden de bodem- en (dubbele) zolderplaat van het uurwerk bijeengehouden door vier getordeerde hoekzuilen. Deze bouwwijze wordt wel een kooiconstructie genoemd. De staande klok van Huijgens is er bovendien toe uitgerust dat het uurwerk maar liefst zes weken kan lopen nadat de gewichten zijn opgehaald. Daar had de eigenaar dus nauwelijks omkijken naar.

De klok is afgebeeld en toegelicht in de fraaie Engelstalige tentoonstellingscatalogus “Huygens Legacy” (Paleis Het Loo, 2004). Dit rijkgeïllustreerde standaardwerk is nog steeds exclusief verkrijgbaar in onze bookshop. Zolang de voorraad strekt!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *