Museum Zaanse Tijd toont een klokkenzaal met Nederlandse uurwerken uit verschillende eeuwen. De beroemde Nederlandse geleerde en homo universalis Christiaan Huygens (1629-1695) treedt daarbij op als gids. De nieuwe presentatie telt tal van topstukken, zoals 17de-eeuwse ‘Haagse klokken’, onder meer met volledige kalender. Complexe wijzerplaten in 18de-eeuwse staande horloges illustreren de astronomische interesse van aandeelhouders van de VOC en WIC in Amsterdam en Hoorn. De introductie van stoomschepen en -treinen in de 19de eeuw behoefde internationale standaardisatie via scheepschronometers en regulateurs. ‘Reis door de Tijd’ daagt de bezoeker niet alleen uit achter de schermen van de tijd te kijken, maar zich ook af te vragen waar tijd vandaan komt en welke rol deze ook in ons tijdperk nog altijd inhoudt.

Uitgelicht: Laatmiddeleeuws Torenuurwerk

Dit is een Laatmiddeleeuws torenuurwerkje met waag. Het is van onbekende maker en komt uit ca. 1520. Vanaf het eind van de 13e eeuw ontstonden er mechanische uurwerken. Deze deden vooral dienst in kerken en kloosters. De indeling van de dag gebeurde nog in lengende en kortende uren. In de zomermaanden duurden de variabele daguren langer dan de nachturen en in de wintermaanden net andersom. Dit werd geregeld door bij zonsop- en zonsondergang gewichtjes aan de waag of foliot te verzetten. Alleen rond de lente- en herfst-evening (21 maart – 21 september) waren dag- en nachturen gelijk in lengte. Met de uitvinding van het slingeruurwerk door Christiaan Huygens in 1656 kwamen uren van 60 minuten door het hele jaar in zwang. De gewichten van dit torenuurwerkje zijn hergebruikte kanonskogels.

Uitgelicht: De Knip

De Amsterdamse uurwerkmaker Gerrit Knip vervaardigde dit uitzonderlijke uurwerk in gefineerde Lodewijk XVI kast. Boven de cijferring met volledige kalender bevinden zich ronddraaiende schijven en wijzers voor de aanduiding van de schijngestalten van de maan, het tijdstip van zonsop- en ondergang en de sterrenbeelden van het Noordelijk halfrond. Hieromheen is een ring te zien met 17 plaats-namen, waarop de lokale tijd te zijn is, uitgaande van Amsterdam (bovenin) om 12 uur. Deze optische plaats van de sterren en de lokale tijd verspreid over de werelddelen was relevant voor kooplieden met aandelen in de Verenigde Oost- en West-Indische Compagnie.

Een klok zijn is gerust niet makkelijk…

kom het ook eens proberen in Museum Zaanse Tijd! In onze nieuwe tentoonstelling Reis door de Tijd is namelijk ook een leuk foto-moment toegevoegd. Ga voor de grote wijzerplaat staan, spreid je armen en word voor even een echte klok.

Museumwinkel

Bent u opzoek naar onze museumwinkel? Dan kunt u er via deze link naartoe.