De Entree en de Kelder
Welkom binnen in Museum Zaanse Tijd! Al voordat u ons museum echt betreedt, kunt u genieten van een aantal zeer bijzondere klokken. Zo hangen er een aantal Friese staartklokken achter de kassa en kunt u in de Kelder kijken naar de werkplaats van een klokkenmaker. Bovendien staan hier al een aantal torenuurwerken, waarvan een zelfs in beweging is!
Uitgelicht: Friese Staartklok
Achter de kassa hangt een Friese Staartklok. Dit is een Friese staartklok gedateerd uit 1768 en gesigneerd: “B. Haanstra bouwmeester der Steede Sneek 1768”. Het is een ”kortstaart” of “dikkop”. De wijzerplaat toont uren, minuten, datum en de schijngestalten van de maan. Het uurwerk heeft gaand- en wekkerwerk alsmede een ankergang, een zaagslagwerk op 2 bellen en een mechaniek aangedreven door het slagwerk. Dit betekent dat de figuurtjes als de klok slaat rondjes gaan “rijden” op hun paardjes.
Uitgelicht: Torenuurwerk
Dit torenuurwerk staat momenteel opgesteld in de Kelder en wordt iedere dag in beweging gebracht. Dit is een toren uurwerk van P. van Grootheest (ca. 1820). Dit maakt het een torenuurwerk van een maker die vanuit Wageningen meerdere plaatsen in de omgeving van een torenuurwerk voorzag. De tandwielen kennen een vierkante tandvorm en de zuilvormige gietijzeren hoekstijlen werden door Van Grootheest vaker toegepast in zijn torenuurwerken. Dit specifieke torenuurwerk heeft een sluitschijf.
Uitgelicht: Volautomatische kalenderklok
In de jaren 30 kreeg Pieter Johannes Paauwe patent op zijn kalenderklok. Onder de firma Paauwe’s Patent is hij deze vervolgens gaan verkopen. Anne Frank vermeldt op 1 maart 1944 een ‘grote, electrische Pauweklok’ in het kantoor van het conservenbedrijf Opekta van haar vader Otto Frank, die doelwit was van een inbraakpoging. Een vergelijkbaar exemplaar van deze klok Model W500 is in bezit van Museum Zaanse Tijd. De verblijfplaats van het exemplaar uit het Opekta kantoor is onbekend.
Uitgelicht: de Geochron
Met de geochron kan worden bepalen hoe laat het is, waar ook ter wereld. Fysiek ziet de Geochron eruit als een ingelijste wereldkaart. De kleurrijke kaart zelf is een eindeloze riem die langzaam van links naar rechts wordt aangedreven door een elektrische klokmotor synchroon met de rotatie van de aarde. Alle bekende wettelijke tijdzonegrenzen worden op de kaart afgebakend door donkerblauwe lijnen die in de meeste gevallen samenkomen op geletterde wijzers aan de bovenrand van de kaart. Deze letters identificeren de standaard tijdzones. Het licht geeft daarnaast aan waar ter wereld het op dat moment dag is, en waar nacht.
