Tentoonstelling: Going Dutch (1)

- 0 reacties

De slinger als tijdmeter

Galileo Galilei publiceerde als eerste dat de slinger een perfecte tijdmeter is, als deze naar zijn natuur, dus vrij van invoeden van buitenaf, kan slingeren.

Christiaan Huygens toonde aan dat de slinger beïnvloed wordt door verschillen in de aandrijvingskracht. Het is van belang dat de slinger geen onderdeel uitmaakt van het aandrijvende raderwerk, dus vrij opgehangen is, en dat de aandrijvingskracht zo constant en regelmatig mogelijk werkt.

Elektrisch aangedreven slinger naar Froment uit het midden van de 20e eeuw. De bijna vrij bewegende slinger wordt niet gehinderd door de variabele kracht waarmee een aandrijvend raderwerk werkt, maar in beweging gehouden door de vrijwel constante kracht van een bladveertje.

Galilei en de slinger

Natuurlijk wilde Galilei zijn uitvinding graag toepassen in een tijdmeter. In 1636 deed Galilei de Staten-Generaal van Holland het voorstel om de lengtegraad op zee te bepalen aan de hand van een mechanisme met een slinger. De wijze waarop dit mechanisme geconstrueerd moest worden liet Galilei over aan “de handwerkslieden”.

Model van het mechanisme van Galilei, ca. 1990, A. Pistoor. Dit is een aangepast ontwerp naar de tekening die na de dood van Galilei werd gepubliceerd. De slinger van het mechanisme beweegt niet vrij en is niet vrij opgehangen.

De balans als slinger

Mogelijk waren er praktische klokkenmakers die de door Galilei gepubliceerde voordelen van de slinger wilden behalen met een vaste slinger, die net als de balans direct verbonden was aan de as van het echappement. Een balans die tot slinger is omgevormd is echter geen vrij bewegende slinger en is evenmin vrij opgehangen. Hetzelfde geldt voor een slinger die vast verbonden is aan de as van het echappement.

Lantaarnklok, ca. 1650, Peter Closon. Een Engelse lantaarnklok van vóór de uitvinding van de slinger, met balans.
Doosklok, ca. 1660, John Wise Londini. Een Engelse horizontale tafelklok van rond de uitvinding van de slinger, met balans.“Haagse” klok, ca. 1695-1700, Johann Antonius Horn. Een Danziger tafelklok naar Haags ontwerp, met een vaste slinger, terwijl het uurwerk nog lijkt op dat van een doosklok (met balans).
“Haagse” klok, ca. 1695-1700, Johann Antonius Horn. Een Danziger tafelklok naar Haags ontwerp, met een vaste slinger, terwijl het uurwerk nog lijkt op dat van een doosklok (met balans).

 

 

Lees verder over de tentoonstelling

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *